პატრიარქმა ბართლომე I–მა ხაზი გაუსვა ორ ეკლესიას შორის ურთიერთობაში კონკრეტული საქმეების მნიშვნელობას. 29 ივნისის მესაზე (წირვაზე) წმინდა პეტრეს მოედანზე, მართლმადიდებელთა წინამძღოლმა ქადაგება წარმოთქვა, თუმცა ზიარებისას საკურთხეველს განეშორა. კიდევ ერთი კეთილი საქმე, რაც გაკეთდა, იყო რომში წმინდა თეოდორეს განახლებული ეკლესიის მართლმადიდებელთათვის გადაცემა. ოფიციალური
დიალოგის კომისიის ახლადდანიშნული თანათავმჯდომარეები, პერგამონის მიტროპოლიტი იოანე ზიზიულასი და კარდინალი ვალტერ კასპერი სამუშაო შეხვედრაზე დაადგენენ თეოლოგიური დიალოგის შემდგომი განვითარების კონკრეტულ პროგრამას.
კატჰპრესს, # 28., ივლისი 2004
პაპ პავლე VI–სა და პატრიარქ ათენაგორა I–ის ერთობლივი განცხადება ეკლესიის ხსოვნიდან და წიაღიდან 1054 წლის ანათემების წარხოცვის გადაწყვეტილებების შესახებ[***2]
1965 წლის 7 დეკემბერი
1. ღვთისადმი მადლიერებით აღვსილთ, რადგან გამოუთქმელი მოწყალებით უბოძა შეხვედრა წმინდა მიწაზე – სადაც უფალ იესოს სიკვდილსა და აღდგომაში აღსრულდა ჩვენი ცხონების საიდუმლო და სულიწმიდის გადმოღვრამ დასაბამი დაუდო ეკლესიას _ პაპ პავლე VI–სა და პატრიარქ ათენაგორა I-ს არ დავიწყებიათ აღთქმანი, რომ გამოიყენებენ ყოველ შესაძლებლობას და ივლიან რომაულ–კათოლიკური და მართლმადიდებელი ეკლესიების და ყველა ქრისტიანთა სიყვარულით შთაგონებული ურთიერთობის განახლებისაკენ, რათა გადაილახოს უთანხმოებანი და ყველანი კვლავ გახდნენ ერთი – როგორც შესთხოვდა მათთვის უფალი იესო თავის მამას.
2. ურთიერთპატივისცემასა და ნდობაზე დამყარებულ ძმურ ურთიერთობათა შემდგომი განვითარების გზაზე არსებულ დაბრკოლებათა შორის არის იმ გადაწყვეტილებათა, ქმედებათა და მოვლენათა სავალალო ხსოვნა, რომელთა შედეგი იყო 1054 წლის ანათემები, წარმოთქმული პატრიარქ მიქაელ კერულარიუსის და კიდევ ორი პირის წინააღმდეგ, წმინდა საყდრის დელეგატთა მიერ, რომელთაც კარდინალი ჰუმბერტი თავკაცობდა – და რომელთა წინააღმდეგ წარმოთქვა ანათემა კონსტანტინეპოლის პატრიარქმა და სინოდმა.
3. ყოველივე ეს მოხდა და ჩვენ ვერაფერს შევცვლით იმ შფოთიანი და ბუნდოვანი ეპოქის მოვლენებში. მაგრამ დღეს, როდესაც მშვიდად და განუკერძოებლად ვუყურებთ ამ მოვლენებს, საჭიროა ვაღიაროთ ის უმართებულობანი, რომლებითაც აღინიშნენ მიღებულ გადაწყვეტილებები. მათი შედეგები – რამდენადაც შეგვიძლია ვიმსჯელოთ – გაცილებით სერიოზული აღმოჩნდა, ვიდრე ამას ელოდნენ და ისურვებდნენ მოვლენათა მონაწილენი – რომელთა განჩინებანი
კონკრეტულ პირთა და არა ეკლესიათა წინააღმდეგ იყო გამოტანილი. მათი მიზანი არ იყო რომისა და კონსტანტინეპოლის კათედრებს შორის საეკლესიო კავშირის გაწყვეტა.
4. ამიტომ, პაპი პავლე VI და პატრიარქი ათენაგორა I თავისი სინოდით, იმ რწმენით, რომ გამოხატავენ საყოველთაო სწრაფვას სამართლიანობისაკენ და თავიანთი ეკლესიების სამრევლოთა სიყვარულს, იგონებენ რა უფლის მცნებას: – “თუ მიიტან შენს ძღვენს სამსხვერპლოზე და იქ გაგახსენდება, რომ შენს ძმას რაიმე აქვს შენს მიმართ, მიატოვე იქ შენი ძღვენი სამსხვერპლოსთან და წადი, ჯერ შენ ძმას შეურიგდი, მერე მოდი და შესწირე შენი ძღვენი” (მ. 5:23-24), – სრული ერთსულოვნებით აცხადებენ:
ა) რომ ისინი წუხან შეურაცხმყოფელი სიტყვების, დაუსაბუთებელი ბრალდებების და დასაგმობი ქმედებების გამო, რომელთაც ადგილი ჰქონდა ორივე მხრიდან და რომლებიც იმ ეპოქის სავალალო მოვლენებს ახლდა;
ბ) რომ ისინი წუხან ანათემათა გამო, რომელთა ხსოვნა ცოცხალია დღესაც და აფერხებს სიყვარულზე დაფუძნებულ დაახლოვებას – წარხოცავენ მათ ეკლესიის ხსოვნიდან და წიაღიდან და სრულ დავიწყებას მისცემენ მათ;
გ) და ბოლოს, ისინი წუხან შემდგომ სავალალო მოვლენათა გამო, რომელთა შედეგი იყო – სხვადასხვა ფაქტორთა, უმთავრესად ურთიერთგაუგებრობისა და უნდობლობის გავლენით – ეკლესიათა შორის ურთიერთობის სრული გაწყვეტა.
5. პაპი პავლე VI და პატრიარქი ათენაგორა I წმინდა სინოდთან ერთად აცნობიერებენ, რომ სამართლიანობის და ურთიერთშენდობის ეს ჟესტი სრულად ვერ აღმოფხვრის რომაულ–კათოლიკურ და მართლმადიდებელ ეკლესიებს შორის არსებულ უთანხმოებებს – ეს შესაძლოა მხოლოდ სულიწმინდის შემწეობით, გულთა განწმენდით, ისტორიული დანაშაულის აღიარებით და მონანიებით, მოციქულებრივი რწმენის და მის მოთხოვნათა მართებული გააზრებისაკენ ერთსულოვანი სწრაფვით.
მიუხედავად ამისა, ისინი იმედოვნებენ, რომ ეს ჟესტი ნებავს ღმერთს, რომელიც მზად არის – მოგვიტევოს, თუ ჩვენ მივუტევებთ ერთმანეთს; რომ იგი დაფასებული იქნება მთელი ქრისტიანული სამყაროს და – პირველ რიგში – კათოლიკური და მართლმადიდებლური ეკლესიების მიერ – როგორც შერიგების ერთსულოვანი, გულწრფელი ნების გამოხატულება და მოწოდება დიალოგის გაგრძელებისაკენ; დიალოგისა, რომელიც წარიმართება ნდობით, ურთიერთპატივისცემით და სიყვარულით; რომელსაც, ღვთის შემწეობით, მოყავს მონაწილენი სულის გადარჩენისაკენ, ღვთის სასუფევლისაკენ – ერთი რწმენით, ძმური ერთსულოვნებით და საიდუმლოებებში თანაზიარებით, რაც იყო მათ შორის ეკლესიის არსებობის პირველ ათასწლეულში.
თარგმნა რუსუდან ავალიშვილმა
[***1] წმინდა საყდარი (ტახტი) არის ვატიკანის სახელმწიფოს
ოფიციალური სახელი. ფანარი არის უბანი სტამბულში, სადაც
კონსტანტინოპოლის პატრიარქის რეზიდენციაა განთავსებული.
[***2] იბეჭდება ჟურნალიდან “დიალოგი” # 1, 2004
