ეკლესია და პოსტმოდერნი: გამოწვევები, პერსპექტივები, აზრები და მსჯელობები

13/08/2019

ავტორი: იოანე კაზარიანი

თანამედროვე ლიბერალური სინამდვილე და მსოფლიოში პოსტმოდერნული შეხედულებების გაძლიერება ეკლესიასა და რელიგიურ წრეებში შეშფოთებას იწვევს. მსოფლიოში იკლებს რელიგიურობა და ზოგადად ღმერთისადმი ინტერესი [1]. დღესდღეობით მსოფლიოში ჭარბობს ეკლექტურიდამოკიდებულება, რომელიც კიდევ უფრო დახვეწილ ფორმებს ატარებს(დახვეწილად ლავირებს), ვიდრე ანტიკური ეკლექტურობა. ანტიკურ ხანაშიეკლექტური მიმართულება (როდესაც ის სინკრეტიზმს, ანუ საპირისპიროსისტემების უპრინციპო და არამეთოდურ აღრევას უახლოვდებოდა) ფილოსოფიური შემოქმედების დაცემას ანიშნებდა და ისტორიაში თავს იჩენდამაშინ, როდესაც ადამიანთა ცნობიერებაში ცნობილი პრინციპი ძალას დაგაბატონებულ მდგომარეობას კარგავდა. დღესდღეობით კი ეკლექტური მიმდინარეობა არის სხვადასხვა შეხედულებების, იდეების, აზრების სრულიაღრევა, რასაც, ხშირად, აგნოსტიციზმი მოსდევს. პარადიგმული მეთოდისთანახმად, დასავლური ფილოსოფიის მიმდინარეობათა უმეტესობა „ახალდრომდე“ პრემოდერნის პარადიგმაში შედის. დასავლური ფილოსოფია, დეკარტითა და ბეკონით დაწყებული და XX საუკუნის შუა ხანით დამთავრებული, უმეტესად, მოდერნის პარადიგმას განეკუთვნება. ეგზისტენციალიზმის შემდეგ, რომელიც ორი პარადიგმის დამაკავშირებელი „ხიდი“ გახდა, იწყება პოსტმოდერნი.

პრემოდერნის საფუძველია რელიგია და უზენაესი ძალების — ღვთაებრივის — რწმენა. მოდერნი ღმერთს უარყოფს და რელიგიის ადგილას ფილოსოფიას აყენებს [2], უზენაესი ძალების ადგილას კი ადამიანს, ანუ მისთვის ადამიანია ჭეშმარიტება; პოსტმოდერნი კი ანადგურებს კლასიკურ ფილოსოფიას (და მისადამიანის გონების ძალის რწმენასა და იმის რწმენას, რომ ღმერთი არის აბსოლუტური ჭეშმარიტება), რადგან პოსტმოდერნული პრინციპის თანახმად თითოეულ ინდივიდს თავისი ჭეშმარტება გააჩნია, ანუ ობიექტური ჭეშმარიტება არ არსებობს. კვანტური ფიზიკის პარადოქსები და ფსიქოანალიზის მიერ ჩვენი შეგნების ქვეცნობიერების ბუნების აღმოჩენა (რისაც არასწორი ინტერპრეტაციამიეცა), მარქსიზმი და ფაშიზმი მოდერნის მწვერვალად იქცა, რომელიც გავლენის ძალით პოსტმოდერნს ჩამორჩა. სამეცნიერო- კოსმოსურმა გარღვევამ პოსტმოდერნის გავლენა კიდე უფრო გააძლიერა (მეცნიერების განვითარება მისასალმებელია და მეცნიერება უნდა განვითარდეს; თუმცა, ჩვენიმის მომხრე ვართ, რომ მეცნიერულ პროგრესს სწორი ინტერპრეტაცია და ახსნაჰქონდეს). პრემოდერნში არის ჭეშმარიტების გაგება — ჭეშმარიტების მატარებელი ღმერთია და არა მხოლოდ მატარებელი, არამედ ის თავად არის ჭეშმარიტება (იოანე. 14, 6; ესაია. 65, 16). მოდერნში ყველაფრის საზომი და ჭეშმარიტების გარანტი ადამიანის გონება და ცნობიერებაა. პოსტმოდერნშიჭეშმარიტება არ არსებობს, უფრო სწორად კი ყველაფერია ჭეშმარიტება წარმოთქმულ პლურალიზმში. თუ ჭეშმარიტება არ არსებობს, მაშინ სამყაროში ყველაფერი ფარდობითია — ყველას თავისი ჭეშმარიტება აქვს, არ არსებობს ფაქტები, არსებობს მხოლოდ ინტერპრეტაცია და ფარდობითობა(რელატივიზმი). ანუ, სხვაგვარად რომ ვთქვათ, პოსტმოდერნი არის იმედგაცრუება მოდერნსა და ადამიანში (როგორც ჭეშმარიტებაში), როგორც მოდერნი იყო იმედის გაცრუება ღმერთში. თუმცა, სამყაროს მასშტაბით მომხდარმა რადიკალურმა ცვლილებებმა (კოსმონავტიკისა და ზოგადადსამეცნიერო პროგრესის მიღწევებმა, განსაკუთრებით კი მსოფლიო ომებმა), რომლებმაც სიცოცხლისადმი კაცობრიობის დამოკიდებულება სხვადასხვაგვარად შეცვალა, გამოიწვია პოსტმოდერნის გაგება.

პოსტმოდერნი არის ტერმინი, რომელიც გონების გარკვეულ მდგომარეობას აღნიშნავს. პოსტმოდერნი სოციალური რეალობაა, რომელიც ინდივიდუალური არჩევნის თავისუფლების პრინციპებს ეფუძნება; ის უარყოფს ტრადიციონალიზმს და ახალ სოციალურ საზოგადოებას აყალიბებს. არსებობს პოლიტიკური, ლიტერატურული და ა.შ. პოსტმოდერნი. ჩვენ ყურადღებას ვამახვილებთ პოსტმოდერნის რეაქციაზე რელიგიასა და ფილოსოფიაში. პოსტმოდერნი არის ხრწნადი სინამდვილის „ფილოსოფია“, ანუ მასში, როგორც საზოგადოებრივი ცნობიერების ფორმაში საზოგადოებრივი ყოფისმდგომარეობა აისახება. ამაში მდგომარეობს პოსტმოდერნის საბაზო, ონტოლოგიური პარადოქსი — უარყოფს რა ობიექტურ ჭეშმარიტებას, პოსტმოდერნი თავისი არსებობის ფაქტით ობიექტურ პროცესებს ასახავს, ანუ ობიექტური ჭეშმარიტების არსებობას ამტკიცებს; უარყოფს რა ობიექტური ჭეშმარიტების არსებობას, პოსტმოდერნი ამ ჭეშმარიტებას თავადვე ამტკიცებს, რამდენადაც პარადოქსულად არ უნდა ჟღერდეს ეს. ამავდროულად, პოსტმოდერნის გზას აგნოსტიციზმამდე მივყავართ (თუმცა აგნოსტიციზმის გზას სხვა მიზეზებიც გააჩნია, ჩვენ კი პოსტმოდერნისა და აგნოსტიციზმის კავშირზე ვსაუბრობთ), ზოგიერთ იშვიათ შემთხვევაში კი შემდეგი ნაბიჯი ათეიზმია (ეს ნაბიჯი თითოეული ინდივიდის დონეზე თავისებურად წყდება, აქ არ არისნორმატიული მიდგომა და სრულ ათეიზმამდე ყოველი ინდივიდი თავისი გზით მიდის). ათეიზმი უკვე საკმაოდ გავრცელებულია და სამწუხაროდ ის უსაფუძვლოდ არ ჩნდება. ათეიზმი (და თუნდაც აგნოსტიციზმი) სხვა სტრუქტურების, ორგანიზაციების თუ საზოგადოებების გარდა თავად ეკლესიის წიაღიდანაც გამოვიდა (თუმცა ამის მიზეზები სხვადასხვა იყო) და ეს პირდაპირ უკავშირდებოდა ადამიანის თავისუფალი ნების ცნებას, რასაც პოსტმოდერნიუსვამს ხაზს. ქრისტიანული რელიგიურ- კულტურული სამყაროს ზოგმა წევრმა(ან მრავალრიცხოვანმა ჯგუფებმა) ვერ შეძლეს (უფრო ზუსტად კი, არ მოინდომეს) ღმერთისადმი მორჩილებაში შეენარჩუნებინათ თავისუფლება; ამ თავისუფლებაში ადამიანმა თავი მონად იგრძნო და ღმერთის „უღელი“ გადაიგდო. თავისუფლების გაგება ადამიანის არსებობის წინა პლანზე ძალიან მწვავედ დაისვა. საჭიროა უფრო მეტი, ვიდრე „მორჩილება“ ან რაღაც უფრო განსხვავებული, რაც ადამიანს მიიყვანდა ისეთ არსებობამდე, რომელშიც თავისუფლება არა მრავალ შესაძლებლობას შორის არჩევანია, არამედ სიყვარულის მამოძრავებელი. მაგრამ, ეს ყველაფერი მხოლოდ ღმერთთან სინერგიაშია შესაძლებელი, რომელიც პოსტმოდერნის ამ საუკუნეში (ევროპული საზოგადოების მნიშვნელოვანი ნაწილისათვის) აღარ წარმოადგენს აბსოლუტურ ჭეშმარიტებას. ასეთი მოსაზრებით ინდივიდი მიდის თავისი არსის დამახინჯებით (ვინაიდან ყოველი ადამიანი მოწოდებულია რა ინდივიდიდან იქცეს პიროვნებად, ამისათვის საჭიროებს მის განმაპიროვნებელ წყაროსთან ანუ შემოქმედთან კავშირი). ჩვენ ვსაუბრობთ ცოდვის ცნებაზე, რომელიც არის ადამიანის გარყვნა და დამახინჯება; ცოდვას ადამიანი მხოლოდ მატერიალურ ყოფამდე მიჰყავს (ადამიანი საკუთარ თავზეა კონცენტრირებული, როგორც კერპზე), აქედან არის მრავალნაირი ჭეშმარიტება — რამდენი ინდივიდიც არის, იმდენი ჭეშმარტებაა; ობიექტური ჭეშმარიტება არ არსებობს და შედეგად ვიღებთ პოსტმოდერნსა და მის წარმოებულებს… პოსტმოდერნის, როგორც მოდერნში იმედგაცრუების, ძირითადი საყრდენი სვეტებია: რადიკალური პლურალიზმი, ფარდობითობა და ობიექტური ჭეშმარიტების უარყოფა, რაც სულიერი და სოტერიოლოგიური გაგებით არსაითკენ მიმავალი გზაა, ანუ უმიზნო გზა, რაც ბერძნულად კარგად აისახება სიტყვით ἁμαρτία, რომელიც ითარგმნება, როგორც მიზანს აცდენა, შეცდომა ანუ ქრისტიანისთვის ნაცნობი „ცოდვა“.

რელიგიის ფილოსოფოსი ა. ვ. მატეცკაია „ახალი რელიგიური მოძრაობის“ ამოსავალს პოსტმოდერნის სპეციფიურ სიტუაციაში ხედავს„პოსტმოდერნმა მოდერნის ლეგიტიმაციის პროექტის იდეურ- ფასეულობითი საფუძვლები შეარყია, რამაც საშუალება მოგვცა ხსენებული პროექტის მიერ რელიგიის კრიტიკაშიც დავეჭვებულიყავით. შეიძლება ითქვას, რომ პოსტმოდერნმა რელიგია საერო და სამეცნიერო მსოფლმხედველობასთან უფლებრივად გაათანაბრა. თუ არც ერთი მსოფლმხედველობა არ არის და ვერც არის ჭეშმარიტ — არ აქვს კავშირი ობიექტურ ჭეშმარიტებასთან, მაშინ ნებისმიერი მსოფლმხედველობაა დაშვებული. ჭეშმარიტების ძიების პრობლემა ინტერპრეტაციის პრობლემამ ჩაანაცვლა. ამით გზა გაეხსნა რელიგიურ ძიებებსა და რელიგიურ პლურალიზმს, რაც გამოიხატა არა იმდენად ტრადიციული რელიგიური ორგანიზაციების გავლენის გაძლიერებაში (რომლებიც პოსტმოდერნისათვის ესოდენ საძულველ „ავტორიტეტს“ მეტად ხილულად ატარებდნენ თავის თავში), რამდენადაც რელიგიურ შემოქმედებაში“ [3]. ავტორი ამატებს: „ახალი სულიერება ტრადიციული რელიგიური ავტორიტეტისადმი, რელიგიური ორგანიზაციების მხრიდან ძალაუფლებასა და კონტროლისადმი მტრულია… პრინციპული პლურალისტური პოზიცია, მყარიმსოფლმხედველობრივი პოზიციის უარყოფა, ჭეშმარიტებისა და მისი მოპოვებისგზების ვარიატიულობის აღიარება ახალ სულიერებასა და მის მიერჩამოყალიბებული რელიგიურობის ტიპს პოსტმოდერნიზმთან აახლოებს“; პოსტმოდერნის მთავარი პრინციპის — „ობიექტური ჭეშმარიტების — უარყოფა პოსტმოდერნს აახლოებს აღმოსავლურ ფილოსოფიასა და რელიგიებთან — ბუდიზმსა და ინდუიზმთან, რომლებიც გარე სამყაროს ილუზიურობას ამტკიცებენ- გარე სამყარო ობიექტური კი არა, სუბიექტურია და არსებობს მხოლოდ ადამიანური წარმოსახვისა და გონების მარტივი ილუზია. უმთავრესი კი ის არის, რომ აღმოსავლური რელიგიები თავის მიმდევრებს სულიერების, ცნობიერებისადა ორგანიზაციულობის განსხვავებული ფორმების შესაძლებლობებს აძლევენ. მოფილოსოფოსე პოსტმოდერნისტების ნაშრომებში ხშირად ვკითხულობთ: „გარე სამყაროში არსებობს მხოლოდ ის, რასაც ჩვენ მისგან ვირჩევთ“. ასეთი ფილოსოფია ნიუ—ეიჯის რელიგიის სულიერ საფუძვლად იქცა“ [4].

ახალი რელიგიურობის ინდივიდუალიზმსა და მისტიციზმის გამოცდილებას ა. ვ. მატეცკაია ხსნის, როგორც პოსტმოდერნული რელატივიზმის გამოწვევაზე ერთგვარ პასუხს: „მისტიური გამოცდილებისა და რეალობის სულიერი ბუნებისგანცდის პირადი გამოცდილებისადმი ყურადღება არის ერთადერთი რამ, რაცშეიძლება ფარდობით სამყაროში რაიმე ობიექტურად განვიხილოთ. ამგამოცდილების მიღწევა მხოლოდ ინდივიდუალურად არის შესაძლებელი. სამყაროში, რომელშიც აღარ არის რელიგიური ორგანიზაციების, სწავლებების, ტრადიციების აბსოლუტური ავტორიტეტი, პირადი გამოცდილება უკანასკნელსაყრდენ წერტილად გვევლინება“[5].

მისტიურის წვდომის პირადიგამოცდილება ხომ ქრისტიანობაშიც არსებობს, მაგრამ ის ეფუძნება ამ საკითხის საზოგადოებრივ/ საეკლესიო ერთობლივ გაგებას, ანუ ეს არის საკითხის ობიექტური ხედვა და გაგება, რომელიც ერთობლიობის პირად არჩევანს ეფუძნება. ქრისტიანობაში ინდივიდუალიზმი ადამიანში პიროვნულობის სისავსეში მხოლოდ მაშინ გადადის, როდესაც ადამიანის არსება განღმრთობაში სულისა და ხორცის ბუნების სრულ სინთეზამდე მიდის, რასაც მოსდევს უზენაესი ძალის რეალიზებული მისტიური განცდა და გამოცდილება. განღმრთობისკენ გზადაცემული გონების თავისუფალი (არჩევითი) ნების სწორი და ადეკვატური გაგების პრიზმაში წყდება, რომელიც (გონება) სიცოცხლის აზრისა და ღვთაებრივის აზრის წვდომას საჭიროებს. ამგვარად, პოსტმოდერნისა და ქრისტიანობის მისტიური გზა „ძიების“ საკითხში იდენტურია, მაგრამ ისინი„რეალობის სულიერი ბუნების განცდის პირადი გამოცდილებისაკენ“ უკიდურესად განსხვავებული გზებით მიდიან, მათი მიზნის არსი თავის კონკრეტიკაში განსხვავდება ერთი მეორესგან თავისი ონტოლოგიური გაგებით. ქრისტიანობის მისტიური გზა უშუალოდ უკავშირდება ადამიანის განღმრთობის საკითხს, კონკრეტული ღმერთისა და ადამიანის სინერგიის საფუძველზე (ნების თავისუფლების სწორი გააზრებისას); ეს არის უმაღლესი მიზანი — ადამიანისადა ღმერთის ერთობა, ღვთაების გამოცხადება ადამიანისათვის; ეს არის ახალი აღთქმის ჭეშმარიტების ლეიტმოტივი და ეს არის „რეალობის სულიერი ბუნების“ წვდომა, მაგრამ ეს ღვთაებრივ- ჰიპოსტასური რეალობაა, მიზნობრივი კონკრეტიკის ზუსტი გააზრება. პოსტმოდერნის მისტიური გზა ქრისტიანობის იდენტურია „ძიების“ საკითხში, მაგრამ პოსტმოდერნში „რეალობის სულიერიბუნების განცდა“ გაურკვეველი/ განუსაზღვრელია, ზუსტად ისე, როგორც თავადპოსტმოდერნი არ არის მკაფიოდ კლასიფიცირებული და სტრუქტურირებული; პოსტმოდერნში ცნობიერების ამ გარკვეული მდგომარეობის მხოლოდცალკეული შტრიხები ექვემდებარება მკაფიო განსაზღვრებას.

ა. მატეცკაია, პოსტმოდერნის ეპოქაში რელიგიის სიტუაციის აღწერისას, აღნიშნავს: „შეუძლებელია ნამდვილად ახალი რელიგიის გამოგონება, შეიძლება მხოლოდ უკვე არსებული რელიგიების კომპონენტების უსასრულოდ გადანაცვლება საკუთარი შეხედულებისამებრ. ნიუ ეიჯი სავსეა ისტორიულ- რელიგიურ მემკვიდრეობაზე მითითებებით, მაგრამ ამ მემკვიდრეობის ელემენტები ხელახლა გააზრებული და გამარტივებულია და სხვადასხვა კომბინაციებს ქმნის“ [6].

ტ. სიმანჟენკოვა წერს თავის ერთ—ერთ სახელმძღვანელოში:„რელიგიურობის ახალი ფორმების ძიება ტრადიციული რელიგიების (რომლებსაც მკაცრად კანონიკური დოგმატიკა და წესები გააჩნიათ) პრესტიჟის კარგვას უკავშირდება. ეს შინაგან პროტესტს და „ეკლესიურობაზე“ უარს იწვევს. ეს უარი თავად„რელიგიის“ ცნებას აღწევს და პოზიცია უთმობს უფრო განზოგადებულ ცნებას, როგორიც არის „რელიგიური რწმენა“ ან „რწმენა /ამა თუ იმ რელიგიისადმი/ კუთვნილების გარეშე“. ეს გულისხმობს, პირველ რიგში, რელიგიური შეხედულებების თავისუფლებას, რომელსაც არ ზღუდავს მკაცრი სწავლება და ეკლესიის ინსტიტუტის მხრიდან კონტროლი“ [7].

ჩვენ ზემოთ ვწერდით დაცემული ადამიანური გონების მიერ ღმერთისადმი მორჩილებასა და თავისუფლების გაგებაზე. ადამიანის დაცემულმა გონებამ არ ისურვა ამ მორჩილების შენარჩუნება და ეკლესიიდან გავიდა ათეიზმის ან აგნოსტიციზმის სფეროში (რასაც წინ უძღვოდა სულიერი ჭმუნვა და გონებრივი შეცბუნება), რაც ძალიან მტკივნეულია დღევანდელი ეკლესიისათვის. ზუსტად ეკლესიის იერარქიამ და ადმინისტრაციულმა სტრუქტურებმა ყველა ღონე უნდაიხმარონ, რათა მაქსიმალურად ადეკვატური და ეფექტური რეაგირება მოახდინონ და გავლენა იქონიონ საზოგადოების ფენებზე, სადაც პოსტმოდერნია გავრცელებული. ეკლესიას სჭირდება რაღაც, რაც დაეხმარებამას ამ საზოგადოებას შესთავაზოს თავისუფლება იმ ფორმით, რომ ის იქნება არა მრავალი შესაძლო ვარიანტიდან ერთერთი არჩევანი, არამედ სიყვარულის მამოძრავებელი და ეს მოძრაობა, უპირველეს ყოვლისა, ეკლესიის იერარქიისგან უნდა მოდიოდეს. ეს არის ეკლესიის მუდმივი მოვალეობა, რომელიც ქრისტემ პირველ სამოციქულო ეკლესიას დაუდგინა, პირველ რიგში, მის იერარქიას — მოციქულებს (მათე. 28, 19-20).

პოსტმოდერნის ეპოქაში რელიგია სულიერების ძებნად იქცა, მაგრამ ეს ძებნის პროცესი (ობიექტურ) ჭეშმარიტების გარეშე მიმდინარეობს (არაკონფესიური აღმსარებლობა). XIX საუკუნეში დაწყებული მსოფლიო ინტეგრაცია, რომელიც სამეცნიერო- ტექნიკურმა პროგრესმა და კომუნიკაციის ახალი საშუალებების გამოჩენამ განაპირობა, გამოიხატა საბაზო დოქტრინალური პრინციპის გამოჩენაში, რომელიც რელიგიური ინტერპრეტაციების მრავალფეროვნებაში ღმერთის ერთიანობას ამტკიცებს (ღმერთის სახე კი განუსაზღვრელია). მსოფლიო კულტურული სივრცის უნიფიკაცია რელიგიურ პროექციას იძენს მსოფლიო ყველა ხალხებისათვის ღმერთის ერთიანობის შეგრძნებაში.

როგორც წინამდებარე პოსტმოდერნის (რომლის განსაზღვრაც დიდ დროსა დაშრომას მოითხოვს) მოკლე ექსკურსიდან ჩანს, ამ მიმართულებას მრავალუარყოფით მხარესთან ერთად დადებითი მომენტებიც გააჩნია. ეს დადებითიმხარეები იმედს იძლევა, რომ ეკლესია მათ პოსტმოდერნისწარმომადგენლებთან ურთიერთობაში გამოიყენებს და მათ ცნობიერებამდემარადიული და აბსოლუტური ჭეშმარიტების გაგებას მიიტანს. რა დადებით მხარეებს ვგულისხმობთ? პოსტმოდერნში რელიგიის არჩევანი პიროვნულია. ამგვარად, ადამიანი შეიძლება ქრისტიანი გახდეს არა იმიტომ, რომ რომელიმე კონკრეტულ ერს ეკუთვნის, სადაც ქრისტიანობა ტრადიცია და „მამა- პაპური“ რწმენაა; პოსტმოდერნში შესაძლებელია კრიტიკული დამოკიდებულება საკუთარი შეხედულებებისადმი, რაც ტრადიციონალიზმის მარწუხებიდან დაღწევისა და ღვთისმეტყველების განვითარების საშუალებას იძლევა; პოსტმოდერნი იდეოლოგიების წინააღმდეგია და ამით საშუალებას აძლევს ქრისტიანობას, რომ ის იყოს აპოლიტიზირებული, ანუ ჭეშმარიტად სახარებისეული; პოსტმოდერნი მეცნიერების დიქტატს, როგორც ობიექტურ ცოდნას, უთხრის ძირს. ამიტომ, დღეს ეკლესიას (თანამედროვე მსოფლიო რეალობიდან გამომდინარე) საშუალება აქვს პოსტმოდერნის დადებითი ნორმები და დებულებები გამოიყენოს (რაც თავად პოსტმოდერნისთვის დასაშვებია) და სწორი გეზი მისცეს მათ; მიანიჭოს ამ უმნიშვნელოვანეს ძიებას ონტოლოგიური აზრი და მიზანი. ყოველივე ზემოთქმული მეტყველებს იმაზე, რომ დღეს ეკლესია დგას სრულიად ახალი მიმდინარეობებისა და წინააღმდეგობების გამოწვევის წინაშე, რაც აქამდე ეკლესიის ისტორიას არ ახსოვს. ამ ბრძოლასა და წინააღმდეგობაში ეკლესიას შეუძლია გაძლება, რადგან ის არის„ჭეშმარიტების სვეტი და საფუძველი“ (1ტიმ. 3, 15).

თავისი ორიათასწლოვანი ისტორიის მანძილზე ეკლესიამ შეძლო დაეცვა „რეალობის სულიერი ბუნების განცდა“ სწორი და ჭეშმარიტი გაგებით. ეკლესია მრავალჯერ იდგა ამა თუ იმგამოწვევების წინაშე და მის წიაღში ყოველთვის იყვნენ გამოჩენილიმოღვაწეები, რომელთაც შეეძლოთ ადეკვატურად და ღირსეულად მიეწოდებინათ ნებისმიერი საზოგადოებისთვის მარადიული ჭეშმარიტების აზრი და გაგება. ეკლესიას დღესაც არაფერი უშლის, იგივე გააკეთოს, მიუხედავად იმისა, რომ მის წინაშე მდგარი პრობლემები და გამოწვევები ბევრად უფრო რთულია (ვიდრე ანტიკური ხანის, შუა საუკუნეებისა და ფეოდალიზმის ხანის გამოწვევები), რადგან სამყაროს მეცნიერულ გაგებასთან არის სინთეზირებული. მაგრამ ეკლესიისთვის არასოდეს არსებობდა დაუძლეველი სირთულეები. ეკლესიას ყოველთვის გააჩნდა ის სამენციერო- საღვთისმეტყველო პოტენციალი, რომელსაც შეეძლო და შეუძლია საუბარი თანამედროვე ბობოქარ აზრებთან და პოსტმოდერნის მჭმუნვარე ცნობიერებასთან; მთავარია, რომ ეკლესიის განმარტება თანხვედრაში იყოს შესაბამის ფონთან და პერსპექტივასთან (იგულისხმება ის ტერმინოლოგიური და თეორიული გაგება, რომლებიც პოსტმოდერნთან შეხების წერტილს იძლევა; ასევე, პატივი უნდა ვცეთ პოსტმოდერნის თითოეულ მიმდევარს, როგორც ღვთის ხატს), რომელშიც ვითარდება პოსტმოდერნი. ამ წინასწარი ანალიზისა და გაგების გარეშე, ჩვენი აზრით, ეკლესია ამ მსოფლიო მისიაში წარმატებას ვერ მიაღწევს. ეს კი ეკლესიის ვალდებულებაა, რამაც უდიდესი ღვთისმეტყველის, პავლე მოციქულისსახით უდიდესი მაგალითი მოგვცა (1 კორ. 9, 20-22).

P.S. გვსურს, ერთი მეტად მნიშვნელოვანი მომენტი გამოვყოთ: მეცნიერება (განსაკუთრებით, კოსმონავტიკის სფეროში) ძალიან სწრაფად პროგრესირებს და ეს არის მიმდინარე და მომავალი ასწლეულის რეალობა. ჩვენ გვესმის, რომ ახლა „ბოლო ჟამია“, მაგრამ ამ „ბოლო ჟამზე“ პეტრე და პავლე მოციქულები ჯერკიდევ ორი ათასი წლის წინ ღაღადებდნენ (2 ტიმ. 3, 1; 1 პეტ. 1, 20) და ეკლესია ამას დღესაც ღაღადებს, თავის მრევლს მაქსიმალური სულიერი სიფხიზლისკენ და შემოქმედთან შეხვედრისთვის მზადყოფნისკენ მოუწოდებს; მაგრამ, მოციქულთა გაგებით ეს ესქატოლოგიური დრო და ჟამი ქრისტეს განკაცებასთან ერთად დადგა და მისი მეორედ მოსვლით დასრულდება (ესქატოლოგიის სისრულე), მაგრამ ღმერთის გარდა არავინ იცის, როდის იქნება მეორედმოსვლა (მათე. 24, 36).

ამიტომ, მიწიერმა რეალობამ შეიძლება კიდევ დიდ ხანს გასტანოს და ქრისტიანები მზად უნდა ვიყოთ იმისთვის, რომ ეკლესია ამ პერიოდში კიდევ უფრო რთული პრობლემების წინაშე დადგება, ვიდრე პოსტმოდერნის ან ულტრამოდერნის პრობლემა. ეს პრობლემები ქრისტეს ეკლესიამ ღირსეულად უნდა გადაჭრას, როგორც ჭრიდა თავისი დროის სხვა პრობლემებს. აუცილებელია, დღესვე წარმოვიდგინოთ ქრისტეს ეკლესიის სამომავლო კოსმოსური პერსპექტივის რეალობა; უნდა გავაცნობიეროთ, რომ ადამიანი მალე ახალ საბინადრო გარემოს იპოვის ან დედამიწის ორბიტის ან პლანეტარულ დონეზე ჩვენი მზის სისტემის ფარგლებში და ჩვენ ფსიქოლოგიურად და ღვთისმეტყველურად მზად უნდა ვიყოთ ქრისტეს ეკლესიის კოსმოსური განვითარების პერსპექტივისთვის. ჩვენ ვიცით, რომ სადაც არის ადამიანი (თუნდაც პოტენციურად), იქ ქრისტეს ეკლესიაც არის და თუ ღმერთი ინებებს, რომ ეკლესიის ფიზიკური საზღვრები ჩვენს პლანეტას გაცდეს, ეს ასეც იქნება და ეკლესია მზად უნდა იყოს მომავალი ყოფიერების პერსპექტივისა და გამოწვევებისთვის; ეკლესია მზად უნდა იყოს იმისთვის, რომ ღირსეულად და ბრძნულად მიიღოს სამყარო ისეთად, როგორიც ის არის და ამავე დროს ჭეშმარიტების მაძიებლებს გასცეს სრული და მკაფიო პასუხი, მოციქულის რჩევის თანახმად (1 პეტრ. 3, 15). „ქრისტეს ეკლესიის“ ცნება მხოლოდ მიწიერი(დედამიწის, როგორც პლანეტის) კატეგორიებით არ შემოიფარგლება (რაც სახარებისეული რეალობიდანაც კარგათ ჩანს), ეს ცნება დაკავშირებულია ჭეშმარიტებასთან და სვეტისა და საფუძველთან; ე. ი. ეკლესია იარსებებს მთელიიმ დროის მანძილზე, რომელიც შემოქმედმა ამ სამყაროს ფიზიკურ ტროპოსს განუკუთვნა, სადაც ღვთაებრივი სიყვარულის სისავსეზე მარადიული ქადაგებას სახარების უნივერსალიზმი გვთავაზობს და ქადაგებს კიდეც, რისკენაც მოგვიწოდებს ქრისტე, განკაცებული ჭეშმარიტება…

_____

[1] რელიგიურობაში ჩვენ ამ შემთხვევაში ვგულისხმობთ სულიერებას, რომელიცაცნობიერებს თავის სულიერ მიზანს და აზრს და კონკრეტულ პიროვნულ ღმერთს—აბსოლუტს, ასეთ სულიერ რელიგიურობას არაფერი არ აქვს საერთო ინტელექტუალურ რელიგიურობასთან ან რაიმე სხვა ფორმის რელიგიურობასთან.

[2] ამ შემთხვევაში ფილოსოფიაში ვგულისხმობთ იმ ფილოსოფიას, რომელიც აქტუალური იყო მოდერნის ეპოქაში, ანუ ფილოსოფიას, რომელსაც კავშირი არ დაუკარგია წინა ტრადიციასთან, მაგრამ ის ამ ტრადიციას თავისებურ ინტერპრეტაციას უკეთებდა, ახალ აქცენტებს სვავდა, რაც ანტიკური და შუასაუკუნეების ფილოსოფიისაგან განსხვავდებოდა როგორც შინაარსით, ისემეთოდოლოგიური პრინციპით.

[3] ა. ვ. მატეცკაია. პოსტმოდერნი და რელიგია // ისტორიული, ფილოსოფიური, პოლიტიკური და იურიდიული მეცნიერებები, კულტუროლოგია და აღმოსავლეთმცოდნეობა. რელიგიისა და პრაქტიკის საკითხები. 2017. № 12 (86). გვ. 126 (რუს. ენ.).