ავტორი: იოანე კაზარიანი
აპოლოგეტი, მისიონერი და დამოუკიდებელი მკვლევარი.
ქართველთა კონტაქტები ჯვაროსნულ სახელმწიფოებთან (XIII ს.) არაერთხელ გამხდარა ისტორიკოსთა ინტერესის საგანი[1], ქართველთა ურთიერთობას ტამპლიერთა ორდენთან კი ისტორიოგრაფიაში სათანადო გაშუქება არ ჰქონია. ტამპლიერებისა და ქართველი ბერების კავშირების შესახებ ცნობები პირველად მხოლოდ XX საუკუნის შუახანებში ხდებიან ცნობილნი. 1948 წელს გამოქვეყნდა ელენე მეტრეველის სტატია «იერუსალიმის ერთი ხელნაწერი» [2], სადაც ავტორი XII საუკუნის ქართულ ხელნაწერს «გოლგოთას სვინაქსარს» იკვლევს, მოჰყავს მოსახსენებლები (ანუ „აღაპები“), სადაც ტამპლიერთა ორდენის რაინდები იხსენიებიან. ხელნაწერი H-1661 დაცულია საქართველოს ხელნაწერთა ეროვნულ ცენტრში[3], შეიცავს 25х18 ზომის 340 ფურცელს, ტექსტი კი კალიგრაფიული ძველი ქართული საეკლესიო ანბანით – ნუსხურით – არის შესრულებული. «გოლგოთას სვინაქსარი» 1155 წელს იურუსალიმში ბერ გიორგი დოდისს გადაუწერია, ცნობილ ქართულ ჯვრის მონასტერში, რასაც ხელნაწერის ანდერძიც მოწმობს: «დაიწერა წიგნი ესე წ՜ა ქალაქსა იჱრუსალიმსა მონასტერსა შინა ჯ՜რისასა ჴელითა უცბად მჩხრეკალისა ფრიად უღირსისა ხუცეს მონაზონისა გიორგი დოდისითა. სრულ იქმნა ღ՜წლსა წ՜თასა მოსაჴსენებელი ესე წიგნი ბერძენთა ზედა მეფობასა მანოელისსა, ქართლს დიმიტრისსაჲ, იჱ՜ლმს ბულდიონისსაჲ, დასაბამითგანნი წელნი იყვნეს ხღნთ და ქორონიკონი ტოგ», ანუ დასაბამითგან 6759 წელს, ქორონიკონით კი 375 წელს [4].
