ავტორი: მღვდელი გიორგი ცქიტიშვილი
სასუმელი ცხოვრებისა მოვიღო და სახელსა უფლისასა ვხადო (ფს. 115:13)
მიმდინარე პანდემიის დროს ყველგან ისმის კითხვა, თუ რაში მდგომარეობს სწორი რეაქცია? ეს კითხვა ჩნდება საზოგადოების მორწმუნე ნაწილშიც, რადგან თითოეულ ჩვენთაგანს გვაინტერესებს, მიუხედავად განსაცდელისა, როგორ გადავდგათ ჩვენი მართებული დამოკიდებულებით კიდევ ერთი ნაბიჯი ქრისტესკენ. „ჭირი არ დაგელევათ ამ ქვეყნად“ (ინ. 11:33), გვაფრთხილებს მაცხოვარი, მაგრამ ამ ჭირმა კი არ უნდა „შეგვიყვანოს განსაცდელში“ (ლკ. 11:4; მათე 6:13), დაგვამორჩილოს მას, არამედ გაგვზარდოს. იაკობი თავის კათოლიკე ეპისტოლეში წერს:
„ყველაფერი სიხარულად შერაცხეთ, ჩემო ძმანო, როცა სხვადასხვა განსაცდელში ვარდებით. რაკიღა იცით, რომ გამოცდა თქვენი რწმენისა დასაბამს აძლევს მოთმინებას; მოთმინების საქმე კი სრულყოფილი უნდა იყოს, რათა თვითონაც სრულქმნილი იყოთ და უზადონი, ყოველგვარი ნაკლის გარეშე“ (იაკ. 1:2-4).
შესაბამისად, მართებულია კითხვა, თუ როგორ უნდა გარდავქმნათ განსაცდელი ჩვენს ზრდად სრულყოფილებისკენ. ამ ყველაფერს ახლავს კითხვები, ხომ არ მივატოვებთ ტაძარს? ხომ ვერ უარვყოფთ ევქარისტიას, ჩვენი სიცოცხლის წყაროს? ხომ ვერ შეწყვეტს ეკლესია ეკლესიად ყოფნას და იტყვის უარს ერთ ბარძიმზე? როგორ გვესმის ჩვენ ტაძარი? რა არის ეკლესია? რა არის ევქარისტია და რომელ ბარძიმს ვეზიარებით?
არახალია, რომ წმინდა წერილი ტაძარს უწოდებს ადამიანს. „ნუთუ არ იცით, რომ ღვთის ტაძარი ხართ და სული ღვთისა მკვიდრობს თქვენში? ვინც ღვთის ტაძარს დააქცევს, დააქცევს მას ღმერთი, რადგანაც ღვთის ტაძარი წმიდაა, და ესა ხართ თქვენ“ (1 კორ. 3:16-17), – ამბობს პავლე მოციქული. ეს არ არის ლიტონი სიტყვები, ამ ტაძრის ასაშენებლად თავად ღმერთი განკაცდა, ივნო, ჯვარს ეცვა, აღდგა მესამე დღეს და სიკვდილზე გამარჯვებით ეს ტაძარიც აღაშენა. „დაანგრიეთ ეს ტაძარი და სამ დღეში აღვადგენ მას“ (ინ. 2:19), – ეუბნება მაცხოვარი იუდეველებს, გულისხმობს რა მის სხეულს, რომლის ნაწილებიც ვართ ჩვენ, როგორც ამას პავლე მოციქული მოწმობს: „მისი სხეულის ასოები ვართ, მისი ხორცთაგანნი და მისი ძვალთაგანნი“ (ეფ. 5:30). ტაძარში, რომელშიც ქრისტეს სხეულია, თავად არის „მღვდელი უკუნისამდე, წესისამებრ მელქისედეკისა“ (ებრ. 7:17; ფს. 109:4) და როგორც მღვდელი თავის თავს სწირავს მსხვერპლად კაცობრიობის ცოდვების გამოსასყიდად (ებრ. 2:17), ის არის შემწირველი და, ამავდროულად, შეწირულიც, კრავი ღვთისა (ის. 53; ინ. 1:24; სქმ 8:32; 1 პეტ. 1:19). ის არის ჩვენი პასექი, ჩვენთვის დაკლული (1 კორ. 5:7).
ჩვენი, როგორც ქრისტიანების, ქრისტიანებად შედგომის არსიც სწორედ ქრისტეს, მაცხოვრის მიბაძვაა. რადგან ვართ ტაძარნი, არ უნდა გავაუდაბუროთ და უწირველი არ დავტოვოთ ის. ჩვენში, ანუ ღვთის ტაძარში უნდა აღვასრულოთ შინაგანი ლიტურგია, რაც იმას ნიშნავს, რომ ჩვენც უნდა გავხდეთ მღვდლები, რომელნიც ქრისტეს მსგავსად, სამსხვერპლოზე საკუთარ თავს მიიტანენ. თუკი ვართ მოწოდებულნი, რომ ვიაროთ „სიყვარულით, როგორც შეგვიყვარა ქრისტემ და ჩვენი გულისთვის შესაწირავად და კეთილსურნელოვან მსხვერპლად მისცა თავისი თავი ღმერთს“ (ეფ. 5:2), მაშინ ამ სიყვარულის აღსრულება სწორედ თავგანწირული სიყვარულია, მის სიკვდილში თანამონაწილეობა. ვინც მასთან ერთად არის ჯვარცმული (რომ. 6:6; გალ. 2:20), ვინც „მასთან ერთადვე დავიმარხეთ სიკვდილში ნათლისღებით“ (რომ. 6:4), ვართ ტაძარნი ცოცხალი ღვთისა, რომელშიც ღმერთი არის დამკვიდრებული (2 კორ. 6:16) და რომელშიც თითოეული ჩვენთაგანი მღვდლად ვართ მოწოდებულნი, როგორც ამას პეტრე მოციქული ამბობს: „ხოლო თქვენა ხართ რჩეული მოდგმა, სამეფო სამღვდელოება, წილხვედრი ხალხი“ (1 პეტ. 2:9).
რადგან თითოეული ადამიანი ვართ ტაძარი ღვთისა, რომელშიც უნდა ვიმღვდელმოქმედოთ და ჩვენი თავი, ქრისტეს მსგავსად, მივიტანოთ სამსხვეპლოზე, თავადვე ვართ პოტენციურად ევქარისტია, რომელიც ქრისტეს ბარძიმში თანამონაწილეობით მოგვყავს სისრულეში. „შეგიძლიათ შესვათ სასმისი (ბარძიმი), რომელიც მე უნდა შევსვა?“ (მთ. 20:22), – გვეკითხება მაცხოვარი და თან აღგვითქვამს: „ჩემს სასმისს შესვამთ“ (მთ. 20:23), გულისხმობს რა მის სასმისში ვნებას, რომლითაც შეეწირა როგორც საპასექო ცხვარი „ცხოვრებისათვის სოფლისა“. ეს არის ერთი ბარძიმი, ქრისტეს თავგანწირული ღვაწლი, რომელშიც მონაწილეობისთვის ვართ მოხმობილი, რომ თავად ვიქცეთ ევქარისტიად. ყველა ბარძიმი ერთად აღებული არის სწორედ სიმბოლო ამ ერთი სასმისისა და ცალსახად განუყოფელი მისი არსით და მნიშვნელობით. შესაბამისად, კვირა დღესაც ბარძიმთან მიახლება და ქრისტეს სისხლთან და ხორცთან თანაზიარება არის ჩვენი „ამინ“ კითხვაზე, რომელიც ზემოთ ვახსენეთ. დიახ, უფალო, მე მზად ვარ, თანაზიარი ვიყო შენი სიკვდილის, – ამბობს ქრისტიანი სასმისთან მიახლებით ყოველი წირვისას – და მაშასადამე შენი სიცოცხლისაც. ამიტომაც, განსაკუთრებულ დღესასწაულებზე, როდესაც მორწმუნეები ბარძიმს მიეახლებიან, მგალობლები გალობენ: „სასუმელი სიცოცხლისა მოვიღო და სახელსა უფლისასა ვხადო“ (ფს. 115:13), რითიც ევქარისტიულ ლიტურგიაზე გაცემულ ბარძიმს კვლავ ქრისტეს ვნებასთან აკავშირებენ. ჭეშმარიტი თანაზიარება, თავგანწირული, თავისუფალი ნებით აღსრულებული სიყვარულია მოყვასისადმი, სადაც თუკი „ქრისტესთან ერთად ვეცვი ჯვარს, მე კი აღარა ვცოცხლობ, არამედ ქრისტე ცოცხლობს ჩემში“ (გალ. 2:20). იმ შემთხვევაში კი, თუ ეს თანამონაწილეობა მხოლოდ საეკლესიო რიტუალამდე დაიყვანება, მაშინ რიტუალი როგორც ერთგვარი სამეტყველო ენა, გვმართავს ჩვენ და გვწირავს მსხვერპლად კულტურას, როგორც ერის არაცნობიერს და ამით ყოველივეს გარდაქმნის კერპ–მსახურებად, უსიცოცხლო მოვლენად. ამიტომ, ქრისტიანები მოწოდებულნი ვართ საყოველთაო ლიტურგიამდე აღვამაღლოთ საკუთარი ცხოვრება და თავად ვიქცეთ ევქარისტიად.
პოლიკარპე სმირნელი, როგორც მისი მარტვილობა აღწერს, სანამ მოწამეობრივად აღესრულებოდა, ასე ლოცულობდა: „გაკურთხევ, რომ ღირსი გამხადე ამ დღესა და საათს, წილად მხვდომოდა, აღვრაცხილიყავი შენს მოწამეთა რიცხვში, შენი ქრისტეს სასმისში“ (XIV, 2), ხოლო როდესაც ცეცხლს მისცეს, „შუაგულში მყოფი იყო არა როგორც ხორცი, რომელიც იწვის, არამედ როგორც პური, რომელიც ცხვება“(XV, 2). მისი ქრისტეს სასმისთან თანაზიარებით თავად გარდაიქმნა ევქარისტიად, ამიტომაც ქრისტიანებს, როგორც ამას თავად ნაწარმოები აღწერს, უნდოდათ პოლიკარპეს სხეულის გადასვენება და „ზიარება მის წმინდა ხორცთან“ (XVII, 1). ეს კი აღასრულეს მისი წმინდა ნაწილების ირგვლის შეკრებით და მისი მარტვილობის, როგორც მარადიულ სიცოცხლეში შობის აღნიშვნით, სადაც ეს ევქარისტიული თავყრილობა მოცემულია როგორც მის ვნებასთან თანამონაწილეობის წადილი და პედაგოგია. ეს არის ერთგვარი მისტიური თანაზიარება აღსრულებულისა და აღსასრულებელისა. ამიტომაც ნაწარმოები ერთ ევქარისტიულ მოვლენაში აერთიანებს მოგონებასა და სამზადისს:
„იქ, ჩვენი ძალისამებრ, მხიარულებასა და სიხარულში თანაშემოკრებილებს, უფალი მოგვცემს მისი მოწამეობის დაბადების დღის აღსანიშნავი დღესასწაულის აღსრულების შესაძლებლობას წინარემოღვაწეთა მოსაგონად და მომავალთა წვრთნისა და მომზადებისათვის“ (XVIII, 3)
მსგავსად პოლიკარპესი, ეგნატე ღმერთშემოსილიც, რომელიც საუბრობს რა ევქარისტიაზე და უწოდებს მას უკვდავების წამალს (ეფ. XX:2), აკავშირებს მას თავგანწირულ აღსასრულთან და მისი მოწამეობისას თავის თავსაც ევქარისტიულ პურთან აიგივებს: „ღვთის ხორბალი ვარ და მხეცთა კბილების მეშვეობით დავიფქვები, რათა ქრისტეს წმინდა პური შევიქნე“ (რომ. IV:1).
ამგვარად, ყველა ხატება, რომელშიც ჩვენ დღეს ლიტურგიულად ვთანამონაწილეობთ, სრულყოფილი ხდება მხოლოდ მაშინ, როდესაც ის ჩვენს ცხოვრებაშიც აღესრულება. უფრო მეტიც, ის არის ჩვენი მზადყოფნის გამოხატულება, რომელიც უნდა განხორციელდეს ჩვენში, რათა ამ თავგანწირული ცხოვრებით თავად სამყარო ვაქციოთ ეკლესიად, ჩვენ კი მისთვის ევქარისტიულ მსხვეპლად ვიქცეთ. ეს თავის მიძღვნა, რომლის კლასიკური ნიმუშიც მოწამეობაა, სხვა მხრივ გულისხმობს ეკლესიის, ოჯახის, საძმოს, მოყვასის, სამყაროს მიმართ გაღებულ მსახურებას, რადგან ეს სიყვარულის აქტია, ხოლო სიყვარულს არ შეუძლია სამყარო დაყოს კატეგორიებად, არამედ როგორც მაქსიმე აღმსარებელი ბრძანებს:
“ვინც სიყვარულში სრულყოფილია და უბიწოების მწვერვალს მიაღწია, არ განასხვავებს თავისას და სხვისას, ერთგულსა და ორგულს, მონასა და აზნაურს, თვით მამრობითსა და მდედრობით სქესსაც კი, არამედ, ვნებათა სიმძლავრეზე ამაღლებული, მხოლოდ ერთადერთს, ადამიანის ბუნებას ხედავს, ყველას თანაბრად უცქერის და ყველასადმი თანასწორადაა განწყობილი. მასში არც იუდეველია, არც ელინი, არც მამრობითი სქესია, არც მდედრობითი, არც მონაა და არც აზნაური, არამედ ყველგან და ყველაფერში ქრისტეა.” (ოთხი ასეული თავი სიყვარულის შესახებ 2:30)
ამგვარი სიყვარულით ჩვენ ვლოცულობთ „ყოველთა ერთობისათვის“, ერთი სამწყსოს ფორმირებისთვის. ეს კი სხვა არაფერია თუ არა მოშურნეობა, სამყარო გარდავქმნად ქრისტეს ეკლესიად, „ერთ სამწყსოდ და ერთ მწყემსად“ (ინ 10:16).
მაცხოვარმა მისი აღდგომით დაამარცხა სიკვდილი, მან სიკვდილით სიკვდილი დათრგუნა, მაგრამ ეს არ ნიშნავს, რომ ჩვენ არ გარდავიცვლებით, ან საიდუმლოებებში მონაწილეობით ჩვენს ხორციელ ცხოვრებას დავიცავთ. ჩვენ, ყველანი გარდავიცვლებით, არავინ არის უკვდავი, მაგრამ ჩვენ შეგვიძლია თავად სიკვდილი ვაქციოთ სიცოცხლის წყაროდ. როდესაც სააღდგომო საგალობელში ვგალობთ, რომ ქრისტემ სიკვდილით სიკვდილი დათრგუნა, ჩვენ არ ვგულისხმობთ სიკვდილის, როგორც ფაქტის, დამარცხებას, არამედ, როგორც ამას მაქსიმე აღმსარებელი ამბობს, „მან შეცვალა დანიშნულება სიკვდილისა“ (თალ. 61) და ვინც საკუთარი ნებით თავს დებს მოყვასისადმი, მისთვის სიკვდილი გარდაიქმნება „მამად მარადიული სიცოცხლისა“ (თალ. 61).
მოცემული პანდემიური ციებ–ცხელებაც ერთგვარი დროა, თითოეულმა ჩვენთაგანმა – ნაცვლად ტაძრების დახურვისა, რომელიც ჩვენი სხეულია, ნაცვლად ევქარისტიის შეწყვეტისა, რომელიც ჩვენი თავგანწირული სიცოცხლით საკუთარი თავის ევქარისტიად გარდაქმნაა – სამყარო გარდავქმნათ ეკლესიად, რომელიც პოტნციაში ისედაც ასეთად მყოფობს. საკუთარი სიცოცხლის შესაწირ ძღვენად ქცევის შესახებ, სამაგალითო მოღვაწე, დიონისე ალექსანდრიელი გვაძლევს ნიმუშს მესამე საუკუნიდან:
„ჩვენი ძმების უმრავლესობა, ზეაღმატებული სიყვარულისა და ძმათმოყვარეობის გამო, თავს არ ზოგავდა და ერთმანეთს განამტკიცებდა, უშიშრად ზედამხედველობდა სნეულებს, მუხლჩაუხრელად ემსახურებოდა, მზრუნველობდა ქრისტეში და მათთან ერთად სიხარულით მიიცვლებოდა; სხვებისაგან ვნებებით აღვსებულნი და მოყვასისაგან სნეულების საკუთარ თავზე დამტეხნი ნებაყოფლობით იღებდნენ ტკივილებს. მრავალი, ვინც სნეულებს უვლიდა და სხვებს განამტკიცებდა, თვითონ აღესრულებოდა, მათ სიკვდილს თავის თავზე იღებდა; და ხალხური გამონათ< /span>ქვამი, რაც ყოველთვის კეთილგანწყობის [გამომხატველად] მიიჩნეოდა, მაშინ საქმით აღასრულეს: „სიკვდილამდე მათი ერთგული მსახურნი“. ამგვარად ტოვებდნენ ცხოვრებას ჩვენი ძმათაგან საუკეთესონი, ზოგიერთი პრესვიტერი, დიაკონი და ერისკაცი, მეტად ქებულნი. ასე რომ, სიკვდილის ეს სახეობა, დიდი ღვთისმოსაობისა და ძლიერი რწმენის გამო აღსრულებული, მოწამეობაზე ნაკლებად როდი ითვლება. წმინდანთა სხეულებს კი გაშლილი ხელებით მკერდში იკრავდნენ, უხუჭავდნენ თვალებს, უმუწავდნენ პირს, მხრებით ატარებდნენ და აწვენდნენ; მათზე მიწებებულები
და შეკავშირებულები განბანიდნენ მათ და დასამარხი შესამოსელით განამშვენებდნენ, მცირე ხნის შემდეგ კი თვითონაც იმავე [მომსახურებას] ღებულობდნენ, რადგან დარჩენილები ყოველთვის მიყვებოდნენ (ე.ი. იხოცებოდნენ – მთარგმნ.) მათ უწინარესთ”. (ევსები კესარიელი, საეკლესიო ისტორია, 7:22)
მსგავსად აღსრულებული სიცოცხლე, მსგავსი თავგანწირვა, ქრისტეს ხორცშესხმაა სამყაროში, რამდენადაც, როგორ ამას მაქსიმე აღმსარებელი ბრძანებს: „სიტყვა ღვთისა მოსურნეა მარადის და ყოველივეში აღასრულოს მისი ხორცშესხმის საიდუმლო“ (ამბიგვა 7). სხვაგან კი ამბობს წმინდანი: „ღმერთი, რომელიც მარადის მოსურნეა განკაცდეს, აღასრულებს ამას მათში ვინც ამის ღირსია“ (თალასესადმი 22).
„თქვენა ხართ მარილი მიწისა: და თუ მარილი გამტკნარდა, რაღათი დაამარილებ?“ (მთ 5:13) – ბრძანებს მაცხოვარი, გულისხმობს რა მუხტს, რომლითაც პიროვნების ქრისტესთან მსგავსებამ უნდა აღძრას სხვანი ქრისტიანული ცხოვრებისკენ. ჩვენ ეკლესიას ვუწოდებთ დედას, რადგან ის გვშობს მარადიულ სიცოცხლეში, მაგრამ ამ შობას სჭირდება ჩვენი ნება. განსხვავებით ხორციელი შობისა, სადაც არავინ ეკითხება ადამიანს უნდა თუ არა ამ წუთისოფელში მოევლინოს, სულუერი შობა ხდება საკუთარი თავისუფალი არჩევნით. ჩვენ კი მოვალენი ვართ თავგანწირვით კაცობრიობას ვაჩვენოთ ღმერთი და არა ფანატიზმით ღმერთს შევწიროთ კაცობრიობა. „საკვირველ არს ღმერთი წმიდათა შორის მისთა“ (ფს. 67:35) – ბრძანებს დავით მეფსალმუნე და ამით შეგვახსენებს, რომ ადამიანის სიცოცხლე არის ეპიფანიური მოვლენა. ევსები კესარიელი, როდესაც ქრისტიანთა პირველ მასობრივ მარტვილობას გადმოგვცემ, ხაზს უსვამს, რომ ერთის თავგანწირვის მაგალითი იქცა მრავალთა შობის წინაპირობად:
„მათი [მოწამეების] მოთმინების მეშვეობით წარმოჩნდა ქრისტეს უზომო წყალობა, რადგან ცოცხალთა მეშვეობით გააცოცხლა მიცვალებულები, მოწამეებმა მადლი გადასცეს მათ, რომლებმაც არ დაამოწმეს, და მრავალი სიხარული ჰქონდა ქალწულ დედას [ეკლესია], რომელმაც ისინი მკვდარი შვა და მათვე [ახლა] ცოცხალს ღებულობდა. რადგან მათი მეშვეობით მრავალი უარმყოფელი ხელახლა დაიბადა და კვლავ მიდგომილ იქნა და კვლავ აღეგზნო, და ისწავლა აღიარება“. (ევსე
ავტორი: მღვდელი გიორგი ცქიტიშვილი
სასუმელი ცხოვრებისა მოვიღო და სახელსა უფლისასა ვხადო (ფს. 115:13)
მიმდინარე პანდემიის დროს ყველგან ისმის კითხვა, თუ რაში მდგომარეობს სწორი რეაქცია? ეს კითხვა ჩნდება საზოგადოების მორწმუნე ნაწილშიც, რადგან თითოეულ ჩვენთაგანს გვაინტერესებს, მიუხედავად განსაცდელისა, როგორ გადავდგათ ჩვენი მართებული დამოკიდებულებით კიდევ ერთი ნაბიჯი ქრისტესკენ. „ჭირი არ დაგელევათ ამ ქვეყნად“ (ინ. 11:33), გვაფრთხილებს მაცხოვარი, მაგრამ ამ ჭირმა კი არ უნდა „შეგვიყვანოს განსაცდელში“ (ლკ. 11:4; მათე 6:13), დაგვამორჩილოს მას, არამედ გაგვზარდოს. იაკობი თავის კათოლიკე ეპისტოლეში წერს:
„ყველაფერი სიხარულად შერაცხეთ, ჩემო ძმანო, როცა სხვადასხვა განსაცდელში ვარდებით. რაკიღა იცით, რომ გამოცდა თქვენი რწმენისა დასაბამს აძლევს მოთმინებას; მოთმინების საქმე კი სრულყოფილი უნდა იყოს, რათა თვითონაც სრულქმნილი იყოთ და უზადონი, ყოველგვარი ნაკლის გარეშე“ (იაკ. 1:2-4).
შესაბამისად, მართებულია კითხვა, თუ როგორ უნდა გარდავქმნათ განსაცდელი ჩვენს ზრდად სრულყოფილებისკენ. ამ ყველაფერს ახლავს კითხვები, ხომ არ მივატოვებთ ტაძარს? ხომ ვერ უარვყოფთ ევქარისტიას, ჩვენი სიცოცხლის წყაროს? ხომ ვერ შეწყვეტს ეკლესია ეკლესიად ყოფნას და იტყვის უარს ერთ ბარძიმზე? როგორ გვესმის ჩვენ ტაძარი? რა არის ეკლესია? რა არის ევქარისტია და რომელ ბარძიმს ვეზიარებით?
არახალია, რომ წმინდა წერილი ტაძარს უწოდებს ადამიანს. „ნუთუ არ იცით, რომ ღვთის ტაძარი ხართ და სული ღვთისა მკვიდრობს თქვენში? ვინც ღვთის ტაძარს დააქცევს, დააქცევს მას ღმერთი, რადგანაც ღვთის ტაძარი წმიდაა, და ესა ხართ თქვენ“ (1 კორ. 3:16-17), – ამბობს პავლე მოციქული. ეს არ არის ლიტონი სიტყვები, ამ ტაძრის ასაშენებლად თავად ღმერთი განკაცდა, ივნო, ჯვარს ეცვა, აღდგა მესამე დღეს და სიკვდილზე გამარჯვებით ეს ტაძარიც აღაშენა. „დაანგრიეთ ეს ტაძარი და სამ დღეში აღვადგენ მას“ (ინ. 2:19), – ეუბნება მაცხოვარი იუდეველებს, გულისხმობს რა მის სხეულს, რომლის ნაწილებიც ვართ ჩვენ, როგორც ამას პავლე მოციქული მოწმობს: „მისი სხეულის ასოები ვართ, მისი ხორცთაგანნი და მისი ძვალთაგანნი“ (ეფ. 5:30). ტაძარში, რომელშიც ქრისტეს სხეულია, თავად არის „მღვდელი უკუნისამდე, წესისამებრ მელქისედეკისა“ (ებრ. 7:17; ფს. 109:4) და როგორც მღვდელი თავის თავს სწირავს მსხვერპლად კაცობრიობის ცოდვების გამოსასყიდად (ებრ. 2:17), ის არის შემწირველი და, ამავდროულად, შეწირულიც, კრავი ღვთისა (ის. 53; ინ. 1:24; სქმ 8:32; 1 პეტ. 1:19). ის არის ჩვენი პასექი, ჩვენთვის დაკლული (1 კორ. 5:7).
ჩვენი, როგორც ქრისტიანების, ქრისტიანებად შედგომის არსიც სწორედ ქრისტეს, მაცხოვრის მიბაძვაა. რადგან ვართ ტაძარნი, არ უნდა გავაუდაბუროთ და უწირველი არ დავტოვოთ ის. ჩვენში, ანუ ღვთის ტაძარში უნდა აღვასრულოთ შინაგანი ლიტურგია, რაც იმას ნიშნავს, რომ ჩვენც უნდა გავხდეთ მღვდლები, რომელნიც ქრისტეს მსგავსად, სამსხვერპლოზე საკუთარ თავს მიიტანენ. თუკი ვართ მოწოდებულნი, რომ ვიაროთ „სიყვარულით, როგორც შეგვიყვარა ქრისტემ და ჩვენი გულისთვის შესაწირავად და კეთილსურნელოვან მსხვერპლად მისცა თავისი თავი ღმერთს“ (ეფ. 5:2), მაშინ ამ სიყვარულის აღსრულება სწორედ თავგანწირული სიყვარულია, მის სიკვდილში თანამონაწილეობა. ვინც მასთან ერთად არის ჯვარცმული (რომ. 6:6; გალ. 2:20), ვინც „მასთან ერთადვე დავიმარხეთ სიკვდილში ნათლისღებით“ (რომ. 6:4), ვართ ტაძარნი ცოცხალი ღვთისა, რომელშიც ღმერთი არის დამკვიდრებული (2 კორ. 6:16) და რომელშიც თითოეული ჩვენთაგანი მღვდლად ვართ მოწოდებულნი, როგორც ამას პეტრე მოციქული ამბობს: „ხოლო თქვენა ხართ რჩეული მოდგმა, სამეფო სამღვდელოება, წილხვედრი ხალხი“ (1 პეტ. 2:9).
რადგან თითოეული ადამიანი ვართ ტაძარი ღვთისა, რომელშიც უნდა ვიმღვდელმოქმედოთ და ჩვენი თავი, ქრისტეს მსგავსად, მივიტანოთ სამსხვეპლოზე, თავადვე ვართ პოტენციურად ევქარისტია, რომელიც ქრისტეს ბარძიმში თანამონაწილეობით მოგვყავს სისრულეში. „შეგიძლიათ შესვათ სასმისი (ბარძიმი), რომელიც მე უნდა შევსვა?“ (მთ. 20:22), – გვეკითხება მაცხოვარი და თან აღგვითქვამს: „ჩემს სასმისს შესვამთ“ (მთ. 20:23), გულისხმობს რა მის სასმისში ვნებას, რომლითაც შეეწირა როგორც საპასექო ცხვარი „ცხოვრებისათვის სოფლისა“. ეს არის ერთი ბარძიმი, ქრისტეს თავგანწირული ღვაწლი, რომელშიც მონაწილეობისთვის ვართ მოხმობილი, რომ თავად ვიქცეთ ევქარისტიად. ყველა ბარძიმი ერთად აღებული არის სწორედ სიმბოლო ამ ერთი სასმისისა და ცალსახად განუყოფელი მისი არსით და მნიშვნელობით. შესაბამისად, კვირა დღესაც ბარძიმთან მიახლება და ქრისტეს სისხლთან და ხორცთან თანაზიარება არის ჩვენი „ამინ“ კითხვაზე, რომელიც ზემოთ ვახსენეთ. დიახ, უფალო, მე მზად ვარ, თანაზიარი ვიყო შენი სიკვდილის, – ამბობს ქრისტიანი სასმისთან მიახლებით ყოველი წირვისას – და მაშასადამე შენი სიცოცხლისაც. ამიტომაც, განსაკუთრებულ დღესასწაულებზე, როდესაც მორწმუნეები ბარძიმს მიეახლებიან, მგალობლები გალობენ: „სასუმელი სიცოცხლისა მოვიღო და სახელსა უფლისასა ვხადო“ (ფს. 115:13), რითიც ევქარისტიულ ლიტურგიაზე გაცემულ ბარძიმს კვლავ ქრისტეს ვნებასთან აკავშირებენ. ჭეშმარიტი თანაზიარება, თავგანწირული, თავისუფალი ნებით აღსრულებული სიყვარულია მოყვასისადმი, სადაც თუკი „ქრისტესთან ერთად ვეცვი ჯვარს, მე კი აღარა ვცოცხლობ, არამედ ქრისტე ცოცხლობს ჩემში“ (გალ. 2:20). იმ შემთხვევაში კი, თუ ეს თანამონაწილეობა მხოლოდ საეკლესიო რიტუალამდე დაიყვანება, მაშინ რიტუალი როგორც ერთგვარი სამეტყველო ენა, გვმართავს ჩვენ და გვწირავს მსხვერპლად კულტურას, როგორც ერის არაცნობიერს და ამით ყოველივეს გარდაქმნის კერპ–მსახურებად, უსიცოცხლო მოვლენად. ამიტომ, ქრისტიანები მოწოდებულნი ვართ საყოველთაო ლიტურგიამდე აღვამაღლოთ საკუთარი ცხოვრება და თავად ვიქცეთ ევქარისტიად.
პოლიკარპე სმირნელი, როგორც მისი მარტვილობა აღწერს, სანამ მოწამეობრივად აღესრულებოდა, ასე ლოცულობდა: „გაკურთხევ, რომ ღირსი გამხადე ამ დღესა და საათს, წილად მხვდომოდა, აღვრაცხილიყავი შენს მოწამეთა რიცხვში, შენი ქრისტეს სასმისში“ (XIV, 2), ხოლო როდესაც ცეცხლს მისცეს, „შუაგულში მყოფი იყო არა როგორც ხორცი, რომელიც იწვის, არამედ როგორც პური, რომელიც ცხვება“(XV, 2). მისი ქრისტეს სასმისთან თანაზიარებით თავად გარდაიქმნა ევქარისტიად, ამიტომაც ქრისტიანებს, როგორც ამას თავად ნაწარმოები აღწერს, უნდოდათ პოლიკარპეს სხეულის გადასვენება და „ზიარება მის წმინდა ხორცთან“ (XVII, 1). ეს კი აღასრულეს მისი წმინდა ნაწილების ირგვლის შეკრებით და მისი მარტვილობის, როგორც მარადიულ სიცოცხლეში შობის აღნიშვნით, სადაც ეს ევქარისტიული თავყრილობა მოცემულია როგორც მის ვნებასთან თანამონაწილეობის წადილი და პედაგოგია. ეს არის ერთგვარი მისტიური თანაზიარება აღსრულებულისა და აღსასრულებელისა. ამიტომაც ნაწარმოები ერთ ევქარისტიულ მოვლენაში აერთიანებს მოგონებასა და სამზადისს:
„იქ, ჩვენი ძალისამებრ, მხიარულებასა და სიხარულში თანაშემოკრებილებს, უფალი მოგვცემს მისი მოწამეობის დაბადების დღის აღსანიშნავი დღესასწაულის აღსრულების შესაძლებლობას წინარემოღვაწეთა მოსაგონად და მომავალთა წვრთნისა და მომზადებისათვის“ (XVIII, 3)
მსგავსად პოლიკარპესი, ეგნატე ღმერთშემოსილიც, რომელიც საუბრობს რა ევქარისტიაზე და უწოდებს მას უკვდავების წამალს (ეფ. XX:2), აკავშირებს მას თავგანწირულ აღსასრულთან და მისი მოწამეობისას თავის თავსაც ევქარისტიულ პურთან აიგივებს: „ღვთის ხორბალი ვარ და მხეცთა კბილების მეშვეობით დავიფქვები, რათა ქრისტეს წმინდა პური შევიქნე“ (რომ. IV:1).
ამგვარად, ყველა ხატება, რომელშიც ჩვენ დღეს ლიტურგიულად ვთანამონაწილეობთ, სრულყოფილი ხდება მხოლოდ მაშინ, როდესაც ის ჩვენს ცხოვრებაშიც აღესრულება. უფრო მეტიც, ის არის ჩვენი მზადყოფნის გამოხატულება, რომელიც უნდა განხორციელდეს ჩვენში, რათა ამ თავგანწირული ცხოვრებით თავად სამყარო ვაქციოთ ეკლესიად, ჩვენ კი მისთვის ევქარისტიულ მსხვეპლად ვიქცეთ. ეს თავის მიძღვნა, რომლის კლასიკური ნიმუშიც მოწამეობაა, სხვა მხრივ გულისხმობს ეკლესიის, ოჯახის, საძმოს, მოყვასის, სამყაროს მიმართ გაღებულ მსახურებას, რადგან ეს სიყვარულის აქტია, ხოლო სიყვარულს არ შეუძლია სამყარო დაყოს კატეგორიებად, არამედ როგორც მაქსიმე აღმსარებელი ბრძანებს:
“ვინც სიყვარულში სრულყოფილია და უბიწოების მწვერვალს მიაღწია, არ განასხვავებს თავისას და სხვისას, ერთგულსა და ორგულს, მონასა და აზნაურს, თვით მამრობითსა და მდედრობით სქესსაც კი, არამედ, ვნებათა სიმძლავრეზე ამაღლებული, მხოლოდ ერთადერთს, ადამიანის ბუნებას ხედავს, ყველას თანაბრად უცქერის და ყველასადმი თანასწორადაა განწყობილი. მასში არც იუდეველია, არც ელინი, არც მამრობითი სქესია, არც მდედრობითი, არც მონაა და არც აზნაური, არამედ ყველგან და ყველაფერში ქრისტეა.” (ოთხი ასეული თავი სიყვარულის შესახებ 2:30)
ამგვარი სიყვარულით ჩვენ ვლოცულობთ „ყოველთა ერთობისათვის“, ერთი სამწყსოს ფორმირებისთვის. ეს კი სხვა არაფერია თუ არა მოშურნეობა, სამყარო გარდავქმნად ქრისტეს ეკლესიად, „ერთ სამწყსოდ და ერთ მწყემსად“ (ინ 10:16).
მაცხოვარმა მისი აღდგომით დაამარცხა სიკვდილი, მან სიკვდილით სიკვდილი დათრგუნა, მაგრამ ეს არ ნიშნავს, რომ ჩვენ არ გარდავიცვლებით, ან საიდუმლოებებში მონაწილეობით ჩვენს ხორციელ ცხოვრებას დავიცავთ. ჩვენ, ყველანი გარდავიცვლებით, არავინ არის უკვდავი, მაგრამ ჩვენ შეგვიძლია თავად სიკვდილი ვაქციოთ სიცოცხლის წყაროდ. როდესაც სააღდგომო საგალობელში ვგალობთ, რომ ქრისტემ სიკვდილით სიკვდილი დათრგუნა, ჩვენ არ ვგულისხმობთ სიკვდილის, როგორც ფაქტის, დამარცხებას, არამედ, როგორც ამას მაქსიმე აღმსარებელი ამბობს, „მან შეცვალა დანიშნულება სიკვდილისა“ (თალ. 61) და ვინც საკუთარი ნებით თავს დებს მოყვასისადმი, მისთვის სიკვდილი გარდაიქმნება „მამად მარადიული სიცოცხლისა“ (თალ. 61).
მოცემული პანდემიური ციებ–ცხელებაც ერთგვარი დროა, თითოეულმა ჩვენთაგანმა – ნაცვლად ტაძრების დახურვისა, რომელიც ჩვენი სხეულია, ნაცვლად ევქარისტიის შეწყვეტისა, რომელიც ჩვენი თავგანწირული სიცოცხლით საკუთარი თავის ევქარისტიად გარდაქმნაა – სამყარო გარდავქმნათ ეკლესიად, რომელიც პოტნციაში ისედაც ასეთად მყოფობს. საკუთარი სიცოცხლის შესაწირ ძღვენად ქცევის შესახებ, სამაგალითო მოღვაწე, დიონისე ალექსანდრიელი გვაძლევს ნიმუშს მესამე საუკუნიდან:
„ჩვენი ძმების უმრავლესობა, ზეაღმატებული სიყვარულისა და ძმათმოყვარეობის გამო, თავს არ ზოგავდა და ერთმანეთს განამტკიცებდა, უშიშრად ზედამხედველობდა სნეულებს, მუხლჩაუხრელად ემსახურებოდა, მზრუნველობდა ქრისტეში და მათთან ერთად სიხარულით მიიცვლებოდა; სხვებისაგან ვნებებით აღვსებულნი და მოყვასისაგან სნეულების საკუთარ თავზე დამტეხნი ნებაყოფლობით იღებდნენ ტკივილებს. მრავალი, ვინც სნეულებს უვლიდა და სხვებს განამტკიცებდა, თვითონ აღესრულებოდა, მათ სიკვდილს თავის თავზე იღებდა; და ხალხური გამონათ< /span>ქვამი, რაც ყოველთვის კეთილგანწყობის [გამომხატველად] მიიჩნეოდა, მაშინ საქმით აღასრულეს: „სიკვდილამდე მათი ერთგული მსახურნი“. ამგვარად ტოვებდნენ ცხოვრებას ჩვენი ძმათაგან საუკეთესონი, ზოგიერთი პრესვიტერი, დიაკონი და ერისკაცი, მეტად ქებულნი. ასე რომ, სიკვდილის ეს სახეობა, დიდი ღვთისმოსაობისა და ძლიერი რწმენის გამო აღსრულებული, მოწამეობაზე ნაკლებად როდი ითვლება. წმინდანთა სხეულებს კი გაშლილი ხელებით მკერდში იკრავდნენ, უხუჭავდნენ თვალებს, უმუწავდნენ პირს, მხრებით ატარებდნენ და აწვენდნენ; მათზე მიწებებულები
და შეკავშირებულები განბანიდნენ მათ და დასამარხი შესამოსელით განამშვენებდნენ, მცირე ხნის შემდეგ კი თვითონაც იმავე [მომსახურებას] ღებულობდნენ, რადგან დარჩენილები ყოველთვის მიყვებოდნენ (ე.ი. იხოცებოდნენ – მთარგმნ.) მათ უწინარესთ”. (ევსები კესარიელი, საეკლესიო ისტორია, 7:22)
მსგავსად აღსრულებული სიცოცხლე, მსგავსი თავგანწირვა, ქრისტეს ხორცშესხმაა სამყაროში, რამდენადაც, როგორ ამას მაქსიმე აღმსარებელი ბრძანებს: „სიტყვა ღვთისა მოსურნეა მარადის და ყოველივეში აღასრულოს მისი ხორცშესხმის საიდუმლო“ (ამბიგვა 7). სხვაგან კი ამბობს წმინდანი: „ღმერთი, რომელიც მარადის მოსურნეა განკაცდეს, აღასრულებს ამას მათში ვინც ამის ღირსია“ (თალასესადმი 22).
„თქვენა ხართ მარილი მიწისა: და თუ მარილი გამტკნარდა, რაღათი დაამარილებ?“ (მთ 5:13) – ბრძანებს მაცხოვარი, გულისხმობს რა მუხტს, რომლითაც პიროვნების ქრისტესთან მსგავსებამ უნდა აღძრას სხვანი ქრისტიანული ცხოვრებისკენ. ჩვენ ეკლესიას ვუწოდებთ დედას, რადგან ის გვშობს მარადიულ სიცოცხლეში, მაგრამ ამ შობას სჭირდება ჩვენი ნება. განსხვავებით ხორციელი შობისა, სადაც არავინ ეკითხება ადამიანს უნდა თუ არა ამ წუთისოფელში მოევლინოს, სულუერი შობა ხდება საკუთარი თავისუფალი არჩევნით. ჩვენ კი მოვალენი ვართ თავგანწირვით კაცობრიობას ვაჩვენოთ ღმერთი და არა ფანატიზმით ღმერთს შევწიროთ კაცობრიობა. „საკვირველ არს ღმერთი წმიდათა შორის მისთა“ (ფს. 67:35) – ბრძანებს დავით მეფსალმუნე და ამით შეგვახსენებს, რომ ადამიანის სიცოცხლე არის ეპიფანიური მოვლენა. ევსები კესარიელი, როდესაც ქრისტიანთა პირველ მასობრივ მარტვილობას გადმოგვცემ, ხაზს უსვამს, რომ ერთის თავგანწირვის მაგალითი იქცა მრავალთა შობის წინაპირობად:
„მათი [მოწამეების] მოთმინების მეშვეობით წარმოჩნდა ქრისტეს უზომო წყალობა, რადგან ცოცხალთა მეშვეობით გააცოცხლა მიცვალებულები, მოწამეებმა მადლი გადასცეს მათ, რომლებმაც არ დაამოწმეს, და მრავალი სიხარული ჰქონდა ქალწულ დედას [ეკლესია], რომელმაც ისინი მკვდარი შვა და მათვე [ახლა] ცოცხალს ღებულობდა. რადგან მათი მეშვეობით მრავალი უარმყოფელი ხელახლა დაიბადა და კვლავ მიდგომილ იქნა და კვლავ აღეგზნო, და ისწავლა აღიარება“. (ევსები კესარიელი, საეკლესიო ისტორია 5:1)
დრო და ჟამი იცვლება, მაგრამ “იესო ქრისტე იგივეა გუშინ, დღეს და უკუნითი უკუნისამდე” (ებრ. 13:8), შესაბამისად ყოველი მარადიული ფასეულობაც უცვლელია და იგივე. შეუძლებელია მათი ჩანაცვლება ცვალებადით და მით უფრო ცვალებადში მოაზრება სიწმინდის მთელი და ერთადერთი სისავსის. ყოველი ადამიანი არის ტაძარი სული წმინდის, სადაც ღმერთი მკვიდრობს მთელი სიცხადით, შესაბამისად ამ ტაძარში თითოეული მოწოდებულია იმღვდელმოქმედოს და მსხვერპლშეწირული სიცოცხლით, საკუთარი თავის უარყოფით, თავად გარდაიქმნას ევქარისტიად, ქრისტეს სხეულად. სწორედ ეს არის ქრისტიანის მიზანი, რომლისათვისაც აგებული ტაძრები, მარხვა, ლოცვა თუ ეკლესიებში აღსრულებული ლიტურგიული წესები, წარმოადგენენ საშუალებას და არა თვითმიზანს.
ბი კესარიელი, საეკლესიო ისტორია 5:1)
დრო და ჟამი იცვლება, მაგრამ “იესო ქრისტე იგივეა გუშინ, დღეს და უკუნითი უკუნისამდე” (ებრ. 13:8), შესაბამისად ყოველი მარადიული ფასეულობაც უცვლელია და იგივე. შეუძლებელია მათი ჩანაცვლება ცვალებადით და მით უფრო ცვალებადში მოაზრება სიწმინდის მთელი და ერთადერთი სისავსის. ყოველი ადამიანი არის ტაძარი სული წმინდის, სადაც ღმერთი მკვიდრობს მთელი სიცხადით, შესაბამისად ამ ტაძარში თითოეული მოწოდებულია იმღვდელმოქმედოს და მსხვერპლშეწირული სიცოცხლით, საკუთარი თავის უარყოფით, თავად გარდაიქმნას ევქარისტიად, ქრისტეს სხეულად. სწორედ ეს არის ქრისტიანის მიზანი, რომლისათვისაც აგებული ტაძრები, მარხვა, ლოცვა თუ ეკლესიებში აღსრულებული ლიტურგიული წესები, წარმოადგენენ საშუალებას და არა თვითმიზანს.
